Alzheimer. Jak się opiekować osobą cierpiącą na Alzheimera

Choroba Alzheimera to degradacja zdolności umysłowych. Najczęściej uraża osób po 65-tym roku życia, i staje się przyczyną otępienia. Jest chorobą postępującą, w trakcie której odbywa się zwyrodnienie mózgu. W wyniku progresji choroby, w mózgu odkładają się patologiczne substancje, to w swoją kolej, powoduje zanikanie komórek nerwowych oraz połączeń między nimi. Ogólnie choroba Alzheimera określa się jako przed starczy zanik mózgu. I, chociaż w konsekwencji prowadzi do kłopotów z pamięcią, mową, i myśleniem, warto zaznaczyć, że Alzheimer rozwija się bardzo powoli, i tylko z czasem stanie się znacznym problemem w życiu codziennym.
Osoby cierpiące na Alzheimera nie są agresywne, ani w żaden sposób nie niosą żadnego zagrożenia dla członków rodziny, opiekunów i pielęgniarek. Odwrotnie, to one, z postępem choroby, stają się wrażliwe do otaczającego środowiska, lękają się, i zamykają się w sobie. Takie ich zachowanie jest spowodowane degradacją lub całkowitą utratą funkcji poznawczych, w tym upośledzenie pamięci jest objawem kluczowym. Również cierpią na zaburzenia językowe, trudności w wykonywaniu codziennych czynności ruchowych, tracą zdolność do rozpoznawania przedmiotów i osób.

Często pierwszym widocznym sygnałem o postępie choroby jest zaburzenie emocjonalne. Podopieczny z Alzheimerem może robić się smutny lub podejrzliwy. Czasem emocjonalne zaburzenia występują jako drażliwość czy wulgarność. W rzadkich wypadkach z postępem choroby mogą występować dodatkowe zaburzenia zachowania oraz objawy psychotyczne, utrudniające opiekę nad chorym. W takich sytuacjach załączony zostaje odpowiedni pracowni medyczny, psychoterapeuta lub osobisty lekarz. A spośród charakternych objawów Alzheimera to:

— zaburzenia pamięci (traci się zdolność do odtwarzania poprzednio nabytej informacji oraz nabywania nowej);
— zaburzenia mowy (trudności z nazywaniem przedmiotów, osób, nazw własnych);
— zaburzenia słyszenia i widzenia;
— niezdolność wykonywania zwykłych ruchów (ubierania się, pisania, posługiwania się sztućcami);
— upośledzenie codziennego funkcjonowania (powtarzanie tych samych pytań, utrata orientacji w przestrzeni, w tym we własnym mieszkaniu, zapamiętanie ważnych dat);
— zaburzenia orientacji w czasie (pacjenta może nie odróżnić pory dnia i roku);
— gubienie rzeczy osobistych, lub chowanie rzeczy w dziwnych miejscach, bez zdolności je odnaleźć;
— łatwowierność (utrata możliwości właściwie ocenić sytuację, czy osoby);
— niedbała relacja wobec osobistego wyglądu i stanu zewnętrznego;
— odmowa obcowania się z bliskimi i znajomymi na skutek niezdolności je poznać;
— nagła zmiana nastroju, uczucie strachu lub niepokoju bez widocznej na to przyczyny.

Z powyżej wymienionych objaw Alzheimera wystarczy już dwie, aby zidentyfikować chorobę. W jakiej ilości i w jakim stopniu ukazują się objawy Alzheimera, zależy od stadium postępu choroby.

Stadium wczesne

Typowe dla wczesnego stadium Alzheimera to pierwsze oznaki zaburzenia pamięci krótkotrwałej. Oznacza to, że podopieczny może zapominać o wydarzeniach, np. co robił wcześniej tego samego dnia, gdzie położył tą, czy inną rzecz. I na odwrót, coraz częściej może wspominać wydarzenia z dalekiej przeszłości. W związku z tym podopieczny będzie źle sobie radził z planowaniem działalności, i dokonaniem czynności, które wymagają skupienia, takich jak pisanie i liczenie. Mogą też występować trudności w precyzowaniu myśli i doborze właściwych słów. Większych problemów komunikacyjnych we wczesnym stadium choroby Alzheimera seniorzy nie wykazują. Na ogół dobrze oceniają otaczające środowisko i rozumieją wszystko, co się do nich mówi. Potrafią dokładnie odpowiadać, artykułować swoje zdanie oraz wyrażać swoje potrzeby. Także podopieczny na wczesnym stadium choroby sam sobie radzi z większością codziennych czynności, jednak może to robić dłużej, lub nieuważnie.
Rola opiekuna na wczesnym etapie Alzheimera polega we wspieraniu podopiecznego na co dzień w jego zwykłej działalności. Jednak nie powinno się dokonywać za niego to, co potrafi robić sam. Odwrotnie, ważne jest na tym etapie zachęcać podopiecznego do aktywności s ćwiczeń. Aktywizacja ruchowa i intelektualna są ważnymi elementami w opiece nad osobą z chorobą Alzheimera, ponieważ, stosowane ćwiczeń na wczesnym stadium, znacząco spowalniają postęp choroby. Jako ćwiczenia umysłowe można wykorzystywać gry słowne, ćwiczenia dla pamięci itp.

Stadium średnie

W następnym, drugim stadium choroby, ukazują się dokładnie wyrażone problemy podopiecznego w komunikowaniu się z otoczeniem. Wygląda to tak, że chory myli pojęcia, nie potrafi przypomnieć słów, wypowiada się chaotycznie, nieskładnie. Lub też urywa zdania, ponieważ zapomina, co chciał powiedzieć, wciąż powtarza tę samą frazę, zadaje to samo pytanie przez trwały czas. U pacjenta występują też zaburzenia pamięci zarówno krótkotrwałej, jak i długotrwałej. Wyraża się to, między innym, w trudności z rozpoznawaniem członków rodziny i znajomych. W swojej działalności codziennej senior zapomina o wykonywaniu zwykłych czynności takich jak mycie się, przebieranie się, przyjmowanie posiłku, zapomina do czego służą przedmioty.
Rola opiekuna na średnim etapie Alzheimera polega na organizacji i pomocy w wykonaniu codziennych czynności: dotrzymywanie się higieny, jedzenie, ubieranie się. Przy tym dla opiekuna komunikacja z podopiecznym już będzie utrudniona, ponieważ senior jest bardzo powolny i myli się w wypowiedziach. W tej sytuacji potrzebna jest całodobowa opieka i kontrola działalności podopiecznego.

Stadium zaawansowane choroby Alzheimera

W ostatnim stadium tej choroby mózg pacjenta jest już na tyle spustoszony, że osoba prawie wypada z rzeczywistości, traci kontakt z otaczającym środowiskiem, i okazuje się w stanie zupełnego otępienia.Podopieczny zupełnie nie rozpoznaje osób ze swojego otoczenia. Zdarza się też, że chory nie poznaje nawet własnego odbicia w lustrze. Bardziej tego, u podopiecznego mogą pojawiać się halucynacje jak wzrokowe, tak i słuchowe, oraz urojenia.
Zdolność do, chociażby jakiegoś werbalnego porozumiewania się znika ostatecznie. Chory nie potrafi zbudować zdania elementarnego, wydaje bełkotliwe pojedyncze wyrazy, a z czasem w ogóle przestaje mówić.
Rola opiekuna na zaawansowanym etapie Alzheimera polega w totalnej całodobowej opiece. Na tym ostatnim etapie choroby już nie ma mowy o aktywizacji pacjenta ani o porozumieniu się. Natomiast opiekunka powinna zapewnić dotrzymanie higieny osobistej, przyjmowanie posiłku na czas, i ogólne pilnowanie stanu chorego.

Aby zapewnić choremu na Alzheimera właściwą opiekę i bezpieczne życie na co dzień, opiekun powinien dobrze rozumieć, jaka pomoc jest najważniejsza i niezbędna dla podopiecznego z Alzheimerem. A dodatkowo, dobrze jest wiedzieć jakie trudności mogą wynikać, aby zawczasu je usunąć.
Ponieważ pacjenci cierpiące na chorobę Alzheimera do końca życia pozostają w swoim domu, i w nim spędza najwięcej czasu, warta udzielić sporo uwagi urządzeniu domy. Najważniejsze, aby wnętrza były przystosowane do potrzeb chorej osoby.

Urządzenie mieszkania podopiecznego z Alzheimerem

— Zapewnij choremu oddzielny pokój. Powinno być to miejsce, które dobrze zna, i w którym dobrze się czuje. Oprócz wygodnego łóżka, w jego pokoju powinne być ulubione osobiste przedmioty, jak na przykład album ze zdjęciami, książki, poduszki, ubrania, chusteczki i inne.
— Opisz mieszkanie. Na ścianach, drzwiach, szybach oraz obrazach i zdjęciach trzeba rozkleić wskazówki – karteczki z napisami, które pomagają orientować się w mieszkaniu i prawidłowo poruszać się w nim.
— Oświetlenie pokoju powinno być zbalansowane, niezbyt rażące. Najlepiej, aby przy łóżku znajdowała się lampka nocna z wygodnym włącznikiem.
— Zrezygnuj z chodników, dywanów, i progów. W miarę postępu choroby podopieczny może łatwo potknąć się i upaść, ponieważ staje się mniej sprawny.
— Nie dopuszczaj, aby chory samodzielnie otwierał drzwi lub okna. W tym celu zamontuj zabezpieczenia chroniące przed otwarciem okien i drzwi balkonowych. Oprócz tego, drzwi nie mogą posiadać zasuwek lub haczyków wewnętrznych, o ile chory może chcieć zamykać się w pomieszczeniu.
— Usuń lub schowaj wszystkie niebezpieczne przedmioty. W tym szklane, ostre, długie, ciężkie i metalowe. Poza zasięgiem chorego umieść również środki czystości i szkodliwe substancje, leki, zapałki i zapalniczki.
— Ukryj lub usuń lustra. Chorzy na Alzheimera w stadium zaawansowanym boją się swojego odbicia.
— Wszystkie cenne przedmioty, dokumenty, liczniki prądu i gazu powinne chronić się pod kluczem.

Codzienne ćwiczenia

Dla chorego na wczesnym i średnim stadium choroby Alzheimera znaczącą pomocą jest zestawienie rozkładu ćwiczeń oraz wyprowadzenie chorego na świeże powietrze. Stosownie wychodzenie z domu, ważne jest aby środowisko, gdzie znajduje się podopieczny było bezpieczne i zamknięte. Najlepiej to własne podwórko ogrodzone murem. Nie ma mowy o wychodzeniu na ulicę z jezdnią obok.
A ćwiczenia można wykonywać w domu, codziennie w ten sam czas. Tak choremu będzie łatwiej orientować się w czasie i rozkładzie dnia. Dla wykonania ćwiczeń najlepiej pokazywać obrazki ćwiczeń i demonstrować albo wykonywać je razem z pacjentem. To zabezpieczy mu poczucie bezpieczeństwa i pewność

Zrozumienie chorego jest pierwszym i najważniejszym krokiem do komunikacji i porozumienia się. Choroba Alzheimera powoduje coraz większe spustoszenie w życiu danej osoby. Na skutek obumierania komórek nerwowych pacjent początkowo ma pojedyncze problemy z pamięcią krótkotrwałą, a z postępem choroby nie potrafi rozpoznawać własnego odbicia w lustrze. Dla tego, na początkowym stadium podopieczny z Alzheimerem czuje się jak ktoś, kto zdaje sobie sprawę, że tonie, ale ma przy tym świadomość, że nic na to nie poradzi. Rozwój choroby powoduje, że porozumienie się, i ogólne znajdowanie się obok z chorym staje się coraz trudniejszym. U pacjenta pojawiają się problemy z samodzielnym funkcjonowaniem, zaburzenia mowy, błędne pojęcia tożsamościowe, i całkowita utrata zdolności do komunikowania się z otoczeniem. Te objawy mogą też powodować, coraz większą izolację, jeżeli będzie czuł się kłopotem dla osób otaczających go.